Przemysł w Polsce – najważniejsze informacje o głównych gałęziach przemysłu
bangkokbook.ru
Gospodarka Polski plasuje się na szóstym miejscu co do wielkości spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Dynamiczne zmiany w polskiej gospodarce zostały zapoczątkowane po 1989 roku, a zatem po zmianie ustrojowej i odzyskaniu pełnej niezależności od ZSRR. Pozwoliło to przekształcić gospodarkę centralnie kierowaną (socjalistyczną) na gospodarkę rynkową (kapitalistyczną). Najważniejszymi gałęziami polskiego przemysłu są: przemysł surowcowo-paliwowy, przemysł energetyczny, przemysł elektromaszynowy, przemysł chemiczny, a także przemysł metalurgiczny. W ostatnich latach wzrasta znaczenie nowoczesnych gałęzi przemysłu, w tym również przemysłu High-Tech.
Kształtowanie się polskiej gospodarki po 1989 roku
Zmiana ustrojowa w Polsce zapoczątkowała proces odejścia od gospodarki centralnie planowanej na rzecz gospodarki rynkowej. Plan gospodarczy dla Polski został opracowany przy współpracy z prof. Jeffreyem Sachsem z Uniwersytetu Harvarda. Przekształcenie polskiej gospodarki na model kapitalistyczny nie obeszło się bez sporych strat. Przede wszystkim wiele polskich zakładów trafiło w ręce zagranicznych inwestorów. Jeszcze inne zbankrutowały, nie radząc sobie w nowych realiach. Polska gospodarka została jednak mocno unowocześniona, co widać zresztą do dziś po dynamicznym wzroście nowoczesnych gałęzi przemysłu. Dynamicznie rozwija się chociażby przemysł informatyczny, przemysł elektroniczny czy też przemysł High-Tech.
Ogromny wpływ na rozwój przemysłu w Polsce miało również przystąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej w 2004 roku. W latach 2004-2015 Polska plasowała się na drugim miejscu w UE pod względem tempa wzrostu PKB per capita. Dołączenie do Unii Europejskiej pozwoliło na szybszy rozwój kluczowych gałęzi przemysłu, jak chociażby: przemysł zbrojeniowy, przemysł stoczniowy, przemysł motoryzacyjny, przemysł kosmiczny. Jeśli chodzi o strukturę zatrudnienia, niezmiennie przeważa sektor usługowy, dając zatrudnienie ponad 58% osób aktywnych zawodowo. 31% zatrudnionych pracuje w sektorze przemysłu, a ok. 11% w sektorze rolnictwa.
Polski przemysł – podział na sektory
Polską gospodarkę możemy podzielić na trzy wiodące sektory. Pierwszym sektorem jest przemysł wykorzystujący zasoby naturalne naszego kraju. W ten sposób wyróżnić możemy: rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo oraz przemysł wydobywczy. To właśnie pierwszy sektor gospodarki skupia się na pozyskaniu surowców, które będą potrzebne w sektorze drugim. Ten sektor jest bowiem związany z wykorzystaniem i przetwórstwem dostępnych surowców i półproduktów i tworzeniem gotowych towarów. W tym sektorze wyróżnić możemy: przemysł przetwórczy (np. motoryzacyjny, spożywczy, chemiczny, lekki, drzewno-papierniczy), a także przemysł budowlany. W sektorze trzecim znajduje się sektor transportu (transport drogowy, kolejowy, lotniczy, wodny i miejski).
Silna pozycja polskiej gospodarki w dużej mierze opiera się na dobrze rozwiniętym sektorze pierwszym. Polska to kraj mocno zalesiony, a sporą jego powierzchnię zajmują tereny rolnicze. Dodatkowo nasze państwo posiada dostęp do wielu ważnych złóż naturalnych. Dzięki temu jesteśmy w stanie pozyskiwać surowce niezbędne w sektorze drugim. Gdy podaż surowców jest większa, aniżeli zapotrzebowanie krajowe, wówczas można je przeznaczyć na eksport.
Uwarunkowania geograficzne w polskiej gospodarce
Ponad 58% powierzchni naszego kraju stanowią użytki rolne – w sumie jest to blisko 18,5 tys. hektarów. Szczegółowy rozkład to: 76,4% użytków rolnych, 12,8% łąk, 9,2% pastwisk, a także 1,6% sadów. Żyzne gleby oraz klimat panujący w Polsce sprzyja uprawie różnorodnych zbóż. W ten sposób pozyskuje się także pasze niezbędną do hodowli zwierząt. Polska to jeden z najważniejszych eksporterów produktów spożywczo-rolnych w Europie. Ponadto, nasz kraj zajmuje drugie miejsce pod względem liczby osób zatrudnionych w rolnictwie (ok. 1,36 mln ludzi, czyli 8,2% ogółu wszystkich pracowników. Polska jest również terenem wysoko zalesionym (31%), a na naszym terytorium występują gatunki drzew, z których pozyskuje się cenne drewno (np. sosna, świerk, dąb, jesion). To sprzyja przemysłowi drzewnemu.
Polska posiada także dobrze rozwinięty przemysł wydobywczy. Najwięcej wydobywamy węgla kamiennego. Szacuje się, że łączne złoża tego surowca w naszym kraju wynoszą 61 mld ton. Główne ośrodki wydobycia to: Górnośląskie Zagłębie Węglowe, Zagłębie Wałbrzyskie oraz Lubelskie Zagłębie Węglowe. W Polsce wydobywa się także duże ilości węgla brunatnego (głównie Pogórze Zachodniosudeckie, Nizina Południowowielkopolska, Wzniesienia Południowo mazowieckie). Polska posiada ponad 300 złóż gazu ziemnego, a łączne zasoby to ok. 142 mld metrów sześciennych. Głównym ośrodkiem wydobycia jest Niż Polski oraz przedgórze Karpat.
Infrastruktura transportowa w Polsce
Dobrze rozwinięta infrastruktura transportowa jest jednym z wymogów dla sprawnie działającego przemysłu. Pozwala bowiem na przewożenie surowców do zakładów przetwórczych, a następnie dystrybucje gotowych towarów. W Polsce wyróżnić możemy cztery rodzaje transportu: drogowy, kolejowy, morski oraz lotniczy. Zdecydowana większość ładunków korzysta z transportu drogowego. W Polsce stale rozwijana jest sieć autostrad i dróg ekspresowych, dzięki czemu łańcuchy dostaw funkcjonują coraz lepiej. Sporą część ładunków transportuje się za pośrednictwem transportu kolejowego. Na chwilę obecną w Polsce eksploatuje się ponad 19 tysięcy km torów kolejowych. Najmniejszy udział w transporcie ładunków ma transport wodny i lotniczy.
Najważniejsze gałęzie polskiego przemysłu
Polski przemysł przeżywa dynamiczny rozwój od początku lat 90. Przemiana ustrojowa, a następnie przystąpienie Polski do Unii Europejskiej to dwa kluczowe czynniki, które wyznaczyły kierunek zmian. W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się na rozwój przemysłu bazującego na nowoczesnych technologiach. Oddziałuje to na inne gałęzie przemysłu, wpływając na usprawnienie procesów produkcyjnych oraz obniżenie kosztów. Poniżej krótko charakteryzujemy najważniejsze gałęzie przemysłu w Polsce:
Przemysł surowcowo-paliwowy
Zdecydowanie najmocniejszą i najbardziej rentowną gałęzią polskiej gospodarki jest przemysł surowcowo-paliwowy, w skład którego zaliczyć możemy: przemysł naftowy i gazowy, jak również przemysł wydobywczy uwzględniając w tym proces przetwórczy. W pierwszej dziesiątce firm generujących największe zyski, aż sześć to firmy działające w obrębie przemysłu surowcowo-paliwowego. Listę otwiera PKN Orlen (277,5 mln zł przychody w 2022 roku), a w ścisłej czołówce znajdują się również: GK Grupy Lotos, GK PGNiG, KGHM Polska Miedź, BP Europe SE Oddział w Polsce oraz Kompania Węglowa.
Przemysł energetyczny
Polska energetyka opiera się przede wszystkim na węglu kamiennym oraz gazie ziemnym. Bogate złoża naturalnego w naszym kraju sprawiają, że w czołówce najważniejszych gałęzi polskiego przemysłu znajduje się także przemysł energetyczny. Na liście przedsiębiorstw o największych przychodach rocznych w ścisłej czołówce znajdziemy pięć spółek związanych z przemysłem energetycznym. Są to: PGE Polska Grupa Energetyczna, GK Tauron Polska Energia, GK Energa, GK Enea, a także Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Minusem polskiego przemysłu energetycznego jest mocne przywiązanie do nieodnawialnych źródeł energii. W nadchodzących latach zyski polskich spółek energetycznych mogą maleć ze względu na coraz większy udział odnawialnych źródeł energii.
Przemysł motoryzacyjny
Bardzo dobrze rozwinięty jest przemysł motoryzacyjny. Nasz kraj jest jednym z największych producentów samochodów w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2022 roku w Polsce wyprodukowano blisko 484 tys. nowych pojazdów, z czego blisko połowa to auta dostawcze i ciężarowe. W sektorze samochodów osobowym prym wiodą: Volkswagen Poznań, Zakład FCA Poland, a także Opel Manufacturing Poland. W sektorze samochodów ciężarowych największy udział w rynku mają spółki: Man Trucks, Jelcz-Laskowice, a także Fabryka Samochodów Honker w Lublinie. Sektor pojazdów transportu publicznego reprezentują natomiast: Solaris Bus & Coach, Man Bus, Autosan, Scania Production, AMZ-Kutno, Solbus, Melex.
Przemysł elektromaszynowy
W skład przemysłu elektromaszynowego wchodzą: przemysł metalowy, przemysł maszynowy, przemysł środków transportu, przemysł precyzyjny, przemysł elektrotechniczny oraz przemysł elektroniczny. To właśnie przemysł elektromaszynowy generuje największe przychody płynące z eksportu. Do największych firm w sektorze elektromaszynowym zaliczyć możemy: Lumileds Poland, Lincoln Electric Bester, Mann+Hummel Ft Poland, Panasonic Energy Poland, Spinko, Homag Services Poland, Daedong System Poland, Alfa Laval Kraków, Mikroma Polska, Tele-Fonika Kable, Gemalto czy też Syncreon Logistics Polska. W polskim przemyśle elektromaszynowym spory udział stanowi kapitał zagraniczny. Jest to jedna z najprężniej rozwijających się gałęzi polskiego przemysłu.
Przemysł chemiczny
Jedną z kluczowych gałęzi polskiego przemysłu jest przemysł chemiczny, który jest drugim pod względem wartości produkcji sprzedanej oraz trzecim pod względem zatrudnienia sektorem przemysłowym w naszym kraju. Na przemysł chemiczny składa się przemysł petrochemiczny opisany już w ramach przemysłu surowcowo-paliwowego. Ponadto, w Polsce dobrze prosperuje przemysł sodowy, przemysł kwasu siarkowego, przemysł nawozów sztucznych, przemysł tworzyw sztucznych i przemysł włókien sztucznych. Wyżej wymienione gałęzie to tzw. wielka chemia. Z kolei na chemię niskotonażową składają się: bardzo silny przemysł farmaceutyczny, przemysł kosmetyczny, a także przemysł środków pomocniczych. Przemysł chemiczny uzupełnia przetwórstwo chemiczne, do którego zaliczyć możemy chociażby przemysł gumowy.
Przemysł farmaceutyczny
Polska może się pochwalić bardzo innowacyjnym przemysłem farmaceutycznym. Nasz kraj bazuje przede wszystkim na produkcji leków generycznych i bionastępczych. Są to zamienniki dla oryginalnego leku, który funkcjonował w branży przez co najmniej 10 lat. Polska jest jednym z największych dostawców tego typu leków w całej Europie. Wartość polskiego eksportu produktów farmaceutycznych w 2022 roku przekroczył próg 320 mln euro. Do grona największych firm farmaceutycznych w Polsce zaliczyć możemy takie firmy, jak: Polpharma, TZMO, Adamed, Mercator Medical, Neuca, Aflofarm, Selvita i Celon Pharma.
Przemysł informatyczny (IT)
W Polsce coraz lepiej wypada także przemysł informatyczny (IT) oraz przemysł oparty na nowoczesnych technologiach (High Tech). Wynika to w dużej mierze z faktu, że w Polsce działa kilka renomowanych uczelni, na których duży nacisk kładzie się na kierunki ścisłe. W rezultacie na rynek pracy regularnie trafiają wykwalifikowani specjaliści, którzy są niezbędni do dalszego rozwoju przemysłu informatycznego. Największymi przedstawicielami tego sektora w naszym kraju są firmy: Asseco Poland, GK AB i ABC Data. W Polsce produkuje się zaawansowane technologicznie systemy informatyczne, które cieszą się dużym zainteresowaniem na rynkach zagranicznych. Nasz kraj przyciąga także wiele zagranicznych koncernów, które decydują się na uruchomienie swoich zakładów produkcyjnych oraz centr badawczych w Polsce.
Przemysł spożywczy
Duży udział terenów rolnych w powierzchni naszego kraju sprawia, że w Polsce bardzo dobrze funkcjonuje branża spożywcza. W roku 2022 wypracowała ona rekordowy zysk z eksportu na poziomie ok. 47,6 mld euro. Największy udział w rynku mają następujące sektory: mięso i przetwory mięsne, ziarno zbóż, tytoń i wyroby tytoniowe, produkty mleczne, cukier i wyroby cukiernicze, ryby i przetwory. Największymi przedstawicielami w kluczowych branżach przemysłu spożywczego w Polsce są: Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita w przemyśle mleczarskim, Animex Foods na rynku mięsa, Glencore Polska w handlu zbożami, Cargill Poland w produkcji pasz, grupa Maspex z wielobranżowych firm spożywczych. Duży wpływ na polskie rolnictwo ma Grupa Azory, czyli największa w Polsce i jedna z największych w Europie grup kapitałowych w branży nawozowo-chemicznej.
Eksport towarów przemysłowych z Polski
Polska eksportuje przede wszystkim wyroby własnego przemysłu, w czym największy udział ma branża elektromaszynowa oraz branża motoryzacyjna. Ponad 15% eksportowanych produktów stanowią produkty rolno-spożywcze. Nieco ponad 4,5% to paliwa i produkty przemysłu wydobywczego. W roku 2022 Polska uzyskała ok. 343,8 mld euro przychodów z eksportu, co oznaczało wzrost o 19,3% względem poprzedniego roku. Najwięcej produktów eksportujemy do krajów Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych oraz Ukrainy. Polska zajmuje miejsce w czołowej dwudziestce największych eksporterów usług na świecie. Wyniki w nadchodzących latach mogą być nieznacznie gorsze, a przyczyną takiego stanu rzeczy jest wojna trwająca na Ukrainie. Należy bowiem pamiętać, że w gronie głównych importerów polskich towarów przed wybuchem wojny była również Rosja.
Przemysł w Polsce – podsumowanie
Polska może pochwalić się jedną z największych gospodarek w całej Unii Europejskiej. O sile polskiego przemysłu stanowią przede wszystkim: przemysł surowcowo-paliwowy, przemysł elektromaszynowy, przemysł spożywczy, przemysł chemiczny, a także przemysł metalowy. Nasz kraj słabo wypada pod względem innowacyjności, zajmując jedno z ostatnich miejsc pośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Warto jednak zauważyć, że innowacyjność polskiej gospodarki rośnie szybciej, niż w wielu innych krajach, co daje nadzieję na to, że w niedalekiej przyszłości nasza gospodarka będzie bardziej innowacyjna. Jest to zresztą niezbędne, jeśli chcemy utrzymać polski przemysł na wysokim poziomie. Nasz kraj musi rozwijać się w kierunku nowoczesnych oraz innowacyjnych branż i powoli uniezależniać się od przemysłu wydobywczego i energetycznego zdominowanego przez nieodnawialne źródła energii.
Lumileds to firma oświetleniowa, która opracowuje, produkuje i dystrybuuje diody LED, żarówki i produkty pokrewne do oświetlenia samochodowego, oświetlenia ogólnego i oświetlenia specjalnego. Lumileds działa jako prywatna firma, której fundusze są powiązane z Apollo Global Management.
Grupa TELE-FONIKA Kable S.A. (TFKable) znajduje się w światowej czołówce firm branży kablowej, jest wiodącym europejskim producentem kabli i przewodów o znaczącym potencjale rozwojowym, ze stuprocentowym polskim kapitałem.
KGHM zajmuje się wydobyciem i przetwórstwem cennych surowców naturalnych.
Volkswagen Poznań to cztery nowoczesne zakłady produkcyjne, ponad 11 000 pracowników oraz świetne produkty.
Opel Manufacturing Poland należy do spółki Opel/Vauxhall, wchodzącej w skład międzynarodowego koncernu Groupe PSA. W skład przedsiębiorstwa wchodzą produkujący samochody osobowe zakład w Gliwicach, gdzie znajduje się również główna siedziba firmy, oraz fabryka silników w Tychach.
Spółka powstała w wyniku przekształceń kapitałowych Zakładów Samochodowych JELCZ S.A., producenta znanych w Polsce autobusów, samochodów ciężarowych i samochodów pożarniczych marki JELCZ.
Solaris Bus & Coach to jeden z europejskich liderów produkcji autobusów i trolejbusów. Bazując na 25-letnim doświadczeniu i ponad 20 000 wyprodukowanych pojazdów, Solaris każdego dnia wpływa na jakość komunikacji miejskiej w setkach miast w całej Europie.
MAN Bus Sp. z o.o. – polska spółka należąca do koncernu MAN, specjalizująca się w produkcji autobusów miejskich.
Autosan – polskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Sanoku i marka autobusów.
Scania jest światowym liderem zapewniającym rozwiązania dla transportu, w tym pojazdy ciężarowe i autobusy do ciężkich zastosowań, a także szeroką gamę powiązanych z nimi usług.
Przedsiębiorstwo AMZ-KUTNO S.A. działające od 1999 roku, specjalizuje się w projektowaniu oraz produkcji zabudów specjalnych samochodów użytkowych.
Firma specjalizuje się w produkcji ekonomicznych i ekologicznych autobusów gazowych.
Firma MELEX Sp. z o.o. to międzynarodowy sukces. Produkowane przez pół wieku pojazdy zdążyły zyskać na tyle dużą popularność, że nazwa MELEX stała się synonimem po znany na całym świecie producent pojazdów elektrycznych.
Producent leków znajdujących zastosowanie w kardiologii, gastroenterologii i neurologii.
Od powstania firmy Adamed w 1986 roku wyrośliśmy na jedną z najważniejszych firm farmaceutycznych w Polsce.
Grupa Mercator Medical to producent rękawic i dystrybutor materiałów medycznych jednorazowego użytku. Jako producent sprzedaje do ponad 60 krajów na całym świecie, jako dystrybutor działa na rynkach Europy i Rosji.
Od ponad 30 lat działamy w obszarze ochrony zdrowia, łącząc synergicznie potrzeby farmaceutów, producentów i pacjentów.
Jesteśmy firmą farmaceutyczną, której celem jest poprawianie zdrowia i jakości życia ludzi.
Selvita realizuje zintegrowane projekty badawczo-rozwojowe wspierając swoich klientów w obszarze odkrywania i rozwoju leków.
Animex Foods jest największą na polskim rynku firmą mięsną, specjalizującą się w produkcji mięsa wieprzowego i drobiowego oraz przetworów mięsnych.
Cargill rozpoczął swoją działalność w Polsce w 1991 roku, otwierając pierwsze biuro w Warszawie.
Grupa Lotos to jedno z największych przedsiębiorstw w kraju. Jest koncernem naftowym zajmującym się wydobyciem i przerobem ropy naftowej oraz sprzedażą hurtową i detaliczną wysokiej jakości produktów naftowych.
Podstawowym przedmiotem działalności PGE Obrót S.A. jest obrót energią elektryczną na obszarze całego kraju. Zgodnie z wymogami ustawy Prawo energetyczne na prowadzenie tej działalności Spółka otrzymała koncesję udzieloną decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr OEE/14/2690/U/1/98/AP z dnia 17 listopada 1998 roku. Koncesja ta obowiązuje do dnia 31.12.2025 roku.
Grupa Kapitałowa JSW jest największym producentem wysokiej jakości węgla koksowego hard w Unii Europejskiej i jednym z wiodących producentów koksu używanego do wytopu stali. Produkcja i sprzedaż węgla koksowego oraz produkcja, sprzedaż koksu i węglopochodnych stanowią podstawową działalność Grupy JSW.
PGE Energia Ciepła z Grupy PGE, jest największym w Polsce producentem energii elektrycznej i ciepła, wytwarzanych w procesie wysokosprawnej kogeneracji. Posiada ok. 25 proc. udziału w rynku ciepła z kogeneracji, 16 elektrociepłowni (o mocy cieplnej 6, 8 GWt, mocy elektrycznej 2, 5 GWe) i sieci ciepłownicze o długości 672 km.
Lincoln Electric jest światowym liderem w zakresie projektowania, rozwoju i produkcji produktów do spawania łukowego, systemów cięcia plazmowego i tlenowego oraz lutowania.
MANN+HUMMEL FT POLAND to firma, zajmująca się produkcją wysokiej jakości filtrów przeznaczonych do motoryzacji, maszyn, sprzętu ciężkiego oraz urządzeń specjalistycznych.
Jesteśmy jednym z największych producentów baterii cynkowo – węglowych oraz alkalicznych w Europie
Spinko jest producentem wysokiej jakości odlewów ciśnieniowych ze stopów aluminium oraz precyzyjnej obróbki odlewów aluminiowych i żeliwnych przeznaczonych dla przemysłu motoryzacyjnego.
Grupa HOMAG jest światowym liderem i dostawcą zintegrowanych rozwiązań technologicznych w dziedzinie obróbki drewna zarówno dla małych, średnich zakładów produkcyjnych, jak i również tych produkujących na skalę światową.
Daedong System Poland Sp. z o.o. został założony we Wrocławiu w listopadzie 2007, a w Cieszynie funkcjonuje od stycznia 2008.
Działania Alfa Laval oparte są na trzech kluczowych technologiach: oddzielania, wymiany ciepła i technologii przepływów. Wszystkie trzy są niezwykle ważne dla funcjonowania zakładów przemysłowych.
Obróbka skrawaniem precyzyjnych części mechanicznych, produkcja silników i siłowników elektrycznych o małej mocy przeznaczonych dla sektora lotniczego, wojskowego, energetycznego oraz dla przedsiębiorstw z sektora wysokich technologii.
Polski koncern wielobranżowy, operujący na rynkach biopaliw, gazownictwa, energii elektrycznej i cieplnej, petrochemii, prasowym, produkcji nawozów sztucznych, poszukiwań, wydobycia i przerobu ropy naftowej oraz sprzedaży detalicznej.
TAURON Polska Energia S.A. jest spółką dominującą w Grupie TAURON – jednym z największych podmiotów gospodarczych w Polsce, dysponującym kapitałem własnym w wysokości ponad 19 miliardów złotych oraz zatrudniającym ponad 25 tysięcy pracowników.
Energa – polska grupa kapitałowa zajmująca się wytwarzaniem, dystrybucją i sprzedażą energii elektrycznej, dostarcza prąd do około 2,7 mln odbiorców, co stanowi ok. 17-procentowy udział w rynku obrotu energii elektrycznej.
Enea SA – polskie przedsiębiorstwo branży energetycznej z siedzibą w Poznaniu.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA (PSE SA) – jednoosobowa spółka Skarbu Państwa utworzona 2 sierpnia 1990, związana z elektroenergetyką w Polsce, właściciel sieci najwyższych napięć (NN) w Polsce.
Jesteśmy wiodącym globalnym producentem i dostawcą produktów medycznych, artykułów higienicznych i kosmetycznych na rynek światowy.
ABC Data S.A. – polski dystrybutor sprzętu IT i elektroniki użytkowej.
Grupa MLEKOVITA to największa grupa mleczarska w Europie Środkowo-Wschodniej.
Maspex jest największą prywatną firmą w branży spożywczej w Polsce oraz jedną z największych w Europie Środkowo-Wschodniej.
Grupa Azoty to lider krajowego rynku nawozowego i jedna z kluczowych grup kapitałowych branży nawozowo-chemicznej w Europie.
