Przemysł petrochemiczny w Polsce – zbiór najważniejszych informacji
reuters.com
Przemysł petrochemiczny w dużej mierze jest uzależniony od ropy naftowej, która jest podstawowym składnikiem wielu paliw, w tym benzyny. Nie może zatem dziwić fakt, że to przede wszystkim kraje odznaczające się największymi zasobami ropy odgrywają największą rolę w tym sektorze gospodarki. W Polsce znajduje się ponad 80 złóż, z czego ponad połowa na Niżu Polskim. Aktualnie znane zasoby ropy w Polsce są jednak mocno ograniczone. Wydobycie w 2022 roku wyniosło ok. 1,3 milionów ton, co odpowiadało zaledwie 5% krajowego zapotrzebowania.
Jednak przemysł petrochemiczny to nie tylko wydobycie, ale przede wszystkim przetwórstwo. Jest to przemysł przerobu półproduktów uzyskanych w rafineriach. W tej branży produkowane są przede wszystkim paliwa: benzyna i paliwa ropopochodne, a także surowce dla ciężkiej syntezy organicznej. W Polsce działa kilka rafinerii, z czego największe mieszczą się w Płocku, w Gdańsku i w Trzebini. Największym przedstawicielem przemysłu petrochemicznego w Polsce jest PKN Orlen. To jeden z największych wytwórców wyrobów petrochemicznych w Europie Środkowo-Wschodniej.
Sytuacja branży petrochemicznej w Polsce
Przemysł petrochemiczny w Polsce opiera się przede wszystkim na przetwórstwie i produkcji paliw. Wykorzystywane są w tym celu rafinerie, z czego największa z nich, zlokalizowana w Płocku, należy do PKN Orlen, niekwestionowanego lidera branży chemicznej w naszym kraju. Rafineria w Płocku jest jednym z najbardziej nowoczesnych zakładów produkcyjnych w Europie Środkowo-Wschodniej. Ponadto, PKN Orlen stale inwestuje w rozwój branży rafineryjnej i petrochemicznej w naszym kraju. Największy obecnie program, Olefin III, o wartości 13,5 mld zł skupia się na unowocześnieniu branży poprzez umożliwienie przetwarzania różnych półproduktów powstałych z przerobu ropy. Do końca 2030 roku zdolność wytwórcza produktów petrochemicznych w Polsce ma wzrosnąć o 40% wobec roku 2020.
Potencjał polskiego przemysłu petrochemicznego
W Polsce stale odkrywane są nowe złoża ropy naftowej, aczkolwiek nie ulega wątpliwości, że całkowite zasoby naszego kraju są bardzo małe, wobec światowych gigantów. Przyjmuje się, że złoża ropy w Polsce wynoszą od 100 do 300 milionów ton (liderująca w tej branży Arabia Saudyjska dysponuje złożami wynoszącym ok. 46 miliardów ton). Niemniej jednak, wydobycie ropy w Polsce zaspokaja określone zapotrzebowanie i umożliwia efektywną produkcję w rafineriach. Co ważne, PKN Orlen pracuje obecnie nad tym, aby możliwe było przetwarzanie różnych półproduktów powstałych z przerobu ropy. Wspomniany już kompleks Olefin III ma zostać oddany do użytku w styczniu 2025 roku. Projekt ten na pewno umocni pozycję polskiego przemysłu petrochemicznego na mapie Europy.
Zagrożenia stojące przed polskim przemysłem petrochemicznym
Największym zagrożeniem dla branży petrochemicznej są oczywiście szybko kurczące się złoża ropy naftowej, czyli podstawowego składnika wykorzystywanego do produkcji benzyny i paliw ropopochodnych. Ponadto, głównymi eksporterami ropy naftowej są kraje arabskie: Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Iran oraz Irak. W czołówce krajów wydobywających najwięcej ropy plasują się także: Rosja, Stany Zjednoczone, Chiny i Kanada. To sprawia, że jedynie od kilku krajów na świecie uzależnione jest wydobycie, jak również dystrybucja ropy. Brak alternatywy wiąże się z tym, że eksportując ropę należy akceptować narzucone ceny. Przyjmuje się, że przy obecnym zużyciu ropy, surowca wystarczy jeszcze na ok. 50 lat. Tutaj należy jednak zauważyć, że z roku na rok wzrastają moce przerobowe, co oznacza, że ten czas może ulec skróceniu.
Największe polskie spółki działające w branży petrochemicznej
W Polsce funkcjonuje w sumie siedem rafinerii będących podstawą dla przemysłu petrochemicznego. Największa z nich jest Rafineria w Płocku należąca do grupy PKN Orlen. Jest to obecnie jeden z największych i najnowocześniejszych zakładów produkujących wyroby petrochemiczne w Europie Środkowo-Wschodniej. Moce przerobowe określa się na 16,3 mln ton rocznie. Drugą co do wielkości rafinerią w Polsce jest Rafineria Gdańska, której udziały w 2022 roku zostały sprzedane Arabii Saudyjskiej. Pozostałe rafinerie w Polsce znajdują się w następujących miastach: Gorlice, Jedlicze, Jasło, Czechowice-Dziedzice, Trzebinia.
Liderem w przemyśle petrochemicznym, jak również w całym przemyśle chemicznym w Polsce jest Polski Koncern Naftowy Orlen, którego przychód w roku 2022 oszacowano na 278,5 mld złotych. Grupa Lotos (aktualnie spore udziały w tej grupie posiadają Węgrzy) zajmuje w tym zestawieniu drugie miejsce z wynikiem ok. 40 mld złotych przychodu za rok 2022. Kolejnym ważnym ośrodkiem polskiego przemysłu petrochemicznego jest Rafineria Trzebina (aktualnie funkcjonująca pod nazwą Orlen Południe. Należy do niej także rafineria w Jedliczu. Na rynku stacji paliw w Polsce możemy wyróżnić trzy wiodące marki polskie, a mianowicie: PLN Orlen (ok. 23% wszystkich stacji), Grupa Lotos (ok. 6,5%) oraz Moya (ok. 4%).
Przemysł petrochemiczny w Polsce – podsumowanie
Pomimo bardzo ograniczonych złóż ropy naftowej w Polsce, branża petrochemiczna stoi na bardzo wysokim poziomie, głównie za sprawą nowoczesnych rafinerii umożliwiających produkcję paliw oraz innych produktów ropopochodnych. Gigantem w tej branży jest PKN Orlen, do którego należą rafinerie w Płocku, Trzebini i Jedliczach. Koncern realizuje duże inwestycje, które mają usprawnić branże rafineryjną i biochemiczną poprzez przetwórstwo półproduktów powstałych z przerobu ropy, jak również wzrost mocy przerobowych. Pewnym zagrożeniem jest jednak coraz większy udział zagranicznego kapitału w polskiej branży petrochemicznej.
Polski koncern wielobranżowy, operujący na rynkach biopaliw, gazownictwa, energii elektrycznej i cieplnej, petrochemii, prasowym, produkcji nawozów sztucznych, poszukiwań, wydobycia i przerobu ropy naftowej oraz sprzedaży detalicznej.
Grupa Lotos to jedno z największych przedsiębiorstw w kraju. Jest koncernem naftowym zajmującym się wydobyciem i przerobem ropy naftowej oraz sprzedażą hurtową i detaliczną wysokiej jakości produktów naftowych.
Płock refinery is a large oil refinery and petrochemical complex located in Płock, Poland. It is owned by PKN Orlen.
Rafineria Gdańska Sp. z o.o. zarządza jednym z najnowocześniejszych zakładów produkcyjnych w tej części Europy.
Rafineria Nafty JEDLICZE S.A. od 1999 roku funkcjonuje w ramach struktury kapitałowej Grupy PKN ORLEN S.A.
ORLEN Południe S.A. (wcześniej Rafineria Trzebinia S.A.) – polska firma z siedzibą w Trzebini, w powiecie chrzanowskim, w województwie małopolskim, ok. 30 km od Krakowa.
