Powstanie Gaia AI Factory – krok w stronę cyfrowej suwerenności Polski

W Krakowie powstanie druga w Polsce Fabryka Sztucznej Inteligencji pod nazwą Gaia AI Factory. Inwestycja będzie realizowana przez konsorcjum kierowane przez Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH. Projekt, którego całkowita wartość wynosi 70 milionów euro, jest współfinansowany w równych częściach przez Polskę oraz Komisję Europejską w ramach programu EuroHPC JU. Po stronie polskiej środki zapewniają Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Cyfryzacji.

Jak podkreślił wicepremier oraz minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, inwestycja ma na celu wzmocnienie pozycji Polski jako kluczowego ośrodka rozwoju zaufanej sztucznej inteligencji w Europie. Zaznaczył, że Gaia AI Factory to nie tylko infrastruktura, ale również impuls dla ekosystemu nauki, administracji i innowacji, co stanowi krok w kierunku budowy cyfrowej suwerenności kraju.

Wiceminister nauki Maria Mrówczyńska zwróciła uwagę, że inicjatywa umożliwi transfer wyników badań naukowych do biznesu. Podkreśliła, że inwestowanie w Fabryki AI otwiera ogromne możliwości dla polskiej nauki i sektora innowacji, a liderem konsorcjum jest Akademia Górniczo-Hutnicza, co potwierdza jej wiodącą rolę w obszarze badań nad AI.

Wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski poinformował, że nowa infrastruktura będzie kilkukrotnie szybsza od obecnie działającego superkomputera Helios. Powstanie w oparciu o superkomputer nowej generacji, wyposażony w ponad tysiąc układów GPU zoptymalizowanych pod kątem treningu i wdrażania modeli AI.

Gaia AI Factory będzie koncentrować się na trzech strategicznych obszarach: ochronie zdrowia, sektorze kosmicznym oraz rozwoju dużych modeli językowych. Projekt zakłada rozbudowę krajowej infrastruktury superkomputerowej, udostępnienie zaawansowanych repozytoriów danych oraz programy rozwoju kompetencji.

Inicjatywa wpisuje się w ogólnoeuropejski program Fabryk AI. Polska jest już uczestnikiem tej sieci dzięki poznańskiemu projektowi PIAST AI Factory. Oba ośrodki będą współpracować z fińską LUMI AI Factory, tworząc rozproszony ekosystem wspierający wdrażanie zaufanych rozwiązań sztucznej inteligencji.

Dodatkowo Polska, wraz z Estonią, Litwą i Łotwą, bierze udział w projekcie AI Gigafactories. Inicjatywa Komisji Europejskiej ma na celu rozwój infrastruktury obliczeniowej nowej generacji dla najbardziej zaawansowanych modeli AI. Oba projekty są komplementarne i kluczowe dla budowy suwerennego, europejskiego ekosystemu sztucznej inteligencji.