Polski przemysł przetwórczy – przegląd najważniejszych sektorów
wikipedia.org
Przemysł przetwórczy to bardzo obszerny dział gospodarki zajmujący się przetwarzaniem surowców lub półproduktów dostarczanych przez inne gałęzie przemysłu. W wyniku procesów przetwórczych powstają wyroby gotowe nadające się do celów konsumpcyjnych lub produkcyjnych. Surowców dla przemysłu przetwórczego dostarczają przede wszystkim: przemysł wydobywczy, przemysł rolniczy, przemysł drzewny, przemysł mineralny. Biorąc pod uwagę, że wyżej wymienione sektory przemysłu działają w naszym kraju bardzo sprawnie, także polski przemysł przetwórczy stoi na bardzo wysokim poziomie. Sprawdźmy, jak to wygląda w poszczególnych sektorach rynku.
Przemysł elektromaszynowy
Pod względem produkcji sprzedanej w przemyśle przetwórczym dominuje przemysł elektromaszynowy. W jego skład wchodzą: przemysł metalowy, przemysł maszynowy, przemysł precyzyjny, przemysł motoryzacyjny, przemysł elektrotechniczny, a także przemysł elektroniczny. W przemyśle elektromaszynowym bardzo istotna jest prawidłowa logistyka. Lokalizacja dużych zakładów produkcyjnych jest dobierana pod kątem usytuowania ośrodków wydobywczych, a także zakładów dostarczających poszczególne surowce i półprodukty. Świetnym przykładem wyrobów w przemyśle elektromaszynowym są obrabiarki, bez których nie mogłyby funkcjonować liczne zakłady produkcyjne. W Polsce obrabiarki produkowane są w takich miastach, jak: Warszawa, Łódź, Poznań, Wrocław, Dąbrowa Górnicza czy Kuźnia Raciborska. Na Górnym Śląsku produkowane są natomiast maszyny na potrzeby górnictwa, a głównymi ośrodkami są: Katowice, Rybnik, Sosnowiec, Mysłowice i Zabrze. Przemysł elektromaszynowy odpowiada za blisko 30% produkcji sprzedanej przemysłu przetwórczego.
Przemysł chemiczny i wyrobów gumowych
Przemysł chemiczny jest drugim pod względem wartości produkcji sprzedanej oraz trzecim pod względem zatrudnienia. Wartość produkcji sprzedanej rocznie to ponad 200 mld zł, co przekłada się na 17% wartości całego przemysłu przetwórczego w Polsce. Największy udział w powyższym wyniku ma przemysł petrochemiczny oparty na przetwórstwie ropy naftowej. PKN Orlen i Grupa Lotos to spółki generujące największe przychody dla polskiej gospodarki. Tzw. wielką chemię w Polsce stanowi nie tylko przemysł petrochemiczny, ale również: przemysł sodowy, przemysł kwasu siarkowego, przemysł nawozów sztucznych, przemysł tworzyw sztucznych i przemysł włókien sztucznych. Do grona chemii niskotonażowej zaliczają się: przemysł farmaceutyczny, przemysł kosmetyczny i przemysł środków pomocniczych. Duży udział w przetwórstwie ma także przemysł wyrobów gumowych. Główne ośrodki tego przemysłu mieszczą się w Dębicy, Olsztynie, Poznaniu, Sanoku i Łodzi.
Przemysł spożywczy
Trzecim wynikiem pod względem produkcji sprzedanej w polskim przemyśle przetwórczym pochwalić się może przemysł spożywczy, który w 2022 roku wygenerował rekordowe przychody rzędu 47,6 mld euro z eksportu. Rośnie także dynamika wzrostu, a Polska staje się jednym z największych spichlerzy Europy. Przetwórstwo w przemyśle spożywczym opiera się przede wszystkim na mięsie, mleku, zbożu, warzywach i owocach. Dlatego też, najważniejsze ośrodki w tym sektorze gospodarki to: przemysł mleczarski, przemysł mięsny, przemysł piwowarski, przemysł cukierniczy, przemysł piekarski, a także przemysł koncentratów spożywczych. W strukturze towarowej polskiego eksportu rolno-spożywczego największe udziały mają: mięso i produkty jadalne (blisko 17%), tytoń (ok. 9,5%), przetwory ze zbóż, mąki, skrobi (ok. 9%), produkty mleczarskie (ok. 8,5%), a także zboża (ok. 7%).
Przemysł drzewny i papierniczy
Ważna rolę w polskim przemyśle przetwórczym odgrywa oczywiście przemysł drzewny i papierniczy. Polska charakteryzuje się dużym zalesieniem (ok. 31%) i posiada dostęp do wartościowych w kontekście przemysłu gatunków drzew. Przychody Lasów Państwowych ze sprzedaży drewna w 2022 roku wyniosły 13,5 mld złotych. Główny udział w przetwórstwie ma przemysł tartaczny. To właśnie w tartakach obrabia się drewno i przygotowuje elementy, które następnie trafiają np. do branży budowlanej czy też do branży meblarskiej. Mamy także zakłady zajmujące się wyrobami drewnopochodnymi, jak chociażby płytami pilśniowymi i kompozytami. Z kolei celuloza i ścier drzewny trafiają do przemysłu papierniczego, gdzie zostają wykorzystane do produkcji papieru.
Szanse i wyzwania przed polskim przemysłem przetwórczym
Przemysł przetwórczy w Polsce prosperuje bardzo dobrze ze względu na kilka czynników, a mianowicie: bogate złoża zasobów naturalnych (głównie węgiel, surowce metaliczne, gaz ziemny, siarka), duży udział terenów rolnych zajmujących się uprawą i hodowlą, a także wysokie zalezienie (wysoki wskaźnik produkcji drewna). W ten sposób Polska pozyskuje liczne surowce i półprodukty, które następnie wymagają przetwórstwa. Plusem jest również to, że przemysł przetwórczy w naszym kraju jest mocno zmodernizowany i unowocześniony. Stale wprowadzane są rozwiązania, które pozwalają zwiększyć produkcję, przy jednoczesnym obniżeniu kosztów.
Wyzwaniem jest konieczność pogodzenia procesów przetwórczych z polityką zrównoważonego rozwoju. Zwłaszcza w przemyśle chemicznym kładzie się duży nacisk na wprowadzanie rozwiązań, które pozwolą uczynić procesy przetwórcze mniej szkodliwymi dla środowiska naturalnego. Polska jako kraj członkowski Unii Europejskiej musi podlegać ścisłym normom, standardom i ograniczeniom, a te z kolei mogą ograniczać możliwości dobrze rozwiniętego przemysłu przetwórczego w Polsce. W tej branży należy także stale wdrażać nowoczesne rozwiązania technologiczne ukierunkowane na mniejsze zużycie energii. Jest to konieczne dla optymalizacji kosztów.
Przemysł przetwórczy w Polsce – podsumowanie
Przemysł przetwórczy obejmuje kilka najważniejszych sektorów polskiej gospodarki. Na szczycie listy znajdują się: przemysł elektromaszynowy (ok. 30% produkcji sprzedanej przemysłu przetwórczego), przemysł chemiczny (ok. 17%) oraz przemysł spożywczy (ok. 16%). Spory udział ma również przemysł drzewny i papierniczy (ok. 9%). Polska pozyskuje liczne surowce potrzebne do zaspokojenia krajowego zapotrzebowania, podczas gdy nadwyżka może zostać wykorzystana do generowania przychodów z eksportu. Największe dochody generują: maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny, wyroby metalowe, tworzywa sztuczne, wyroby z drewna, paliwa, produkty spożywczo-rolne.
Polski koncern wielobranżowy, operujący na rynkach biopaliw, gazownictwa, energii elektrycznej i cieplnej, petrochemii, prasowym, produkcji nawozów sztucznych, poszukiwań, wydobycia i przerobu ropy naftowej oraz sprzedaży detalicznej.
Grupa Lotos to jedno z największych przedsiębiorstw w kraju. Jest koncernem naftowym zajmującym się wydobyciem i przerobem ropy naftowej oraz sprzedażą hurtową i detaliczną wysokiej jakości produktów naftowych.
